امروز در این بخش از مطلب به بررسی مرکب زعفران و آئین مقدسی خواهیم پرداخت که از دیر باز رونق داشته است. در زمان هخامنشیان، از زعفران علاوه بر استفاده در موارد دارویی و خوراکی، به عنوان مرکب تحریر هم استفاده می‌شد؛
به این طریق که رنگ‌های مختلف زعفران، از زرد کم رنگ تا قرمز پر رنگ، باعث پیدایش مرکب‌های تحریری مختلفی برای نوشتن نامه‌های مهم درباریان و پادشاهان شد؛ بعدها تا به امروز از رنگ زیبای زعفران در آئین مقدس مرکب زعفران در شهرستان شاهرود برای نوشتن دعاهای مقدس و کتاب‌های مذهبی بر روی کاغذها و پارچه‌ها به کار گرفته می شود، و این رسم هر ساله به عنوان آئین مقدس مرکب زعفران در شهرستان شاهرود به رسمیت شناخته شده است و این آئین به ثبت رسیده است.
امسال هم آئین مقدس مرکب زعفران برای تهیه آب دعا در مسجدها و تکایای شهرستان شاهرود قبل از تحویل سال نو برگزار شد، که در این آئین مردم دعاهایشان را به وسیله خادمان مساجد و تکایا، با مرکب تحریری زعفران می‌نویسند و آن را در میان یک دیگ مسی بزرگی قرار می دهند که این دیگ به نام تلم تاس معروف است.
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شاهرود ضمن بیان اینکه آئین مقدس مرکب زعفران متعلق به مردم شهرستان شاهرود است، می گوید که « بعد از اینکه آب دعای تهیه شده را در تلم تاس ریختند، یکی از خادمان مسجد یا تکایا، باید آن را بین مردم تقسیم کند، تا هر خانواده، به نیت شفای بیماران و مبارکی و خوش شگونی، این آب دعا را به سر سفره هفت سین خود می‌برند، و در هنگام تحویل سال مقداری از آن را به جهت اعتقاد به باشگونی، سلامتی و نشاط آن را در کنار سفره هفت سین می‌خورند، و یا حتی آن را در میان غذای خود می‌پزند».
آقای حسنی رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شاهرود، در ادامه نحوه آئین مقدس مرکب زعفران توضیح میدهد که « به خاطر اینکه در این مراسم خادمان مسجد و یا تکایا در تهیه این آب دعا مشارکت می کنند، از جمله آئین‌های مقدس و باورهای قلبی مردم شاهرود محسوب می‌شود؛ تا جایی که سعی می‌کنند روی سفره هفت سین خود ظرف آب دعا را داشته باشند و حتما برای تندرستی و شفا از این آب دعا در کنار سفره هفت سین میل کنند».
آقای حسنی، در ادامه توضیح برگزاری آئین مقدس مرکب زعفران می گوید که، « به دلیل اینکه در این آئین از ظروف قدیمی چینی نقش دار و یا دیگ‌های و تلم تاس‌های مسی استفاده می‌شود، بر زیبایی و آئینی بودن این مراسم اضافه می‌کند».
آقای حسنی برای تهیه آب دعا در آئین مقدس مرکب زعفران این‌طور می‌گوید که، «ابتدا مقداری زعفران را در آب و یا گلاب حل می‌کنند و بعد با این محلول، مرکب زعفران تهیه می‌شود؛ بعد از آن، هنرمندان و افرادی با قلم نی، بر پشت ظروف چینی اسامی مقدسی مثل اسماءالحسنی، نام پنج تن، و یا آیه‌هایی از قرآن مجید و یا هفت آیه معروف که با سلام شروع شده‌اند را می‌نویسند، و بعد از اتمام نگارششان، آن‌ها را در طشت آبی فرو می‌برند تا آب دعا تهیه شود؛ در حین برگزاری آئین مقدس مرکب زعفران مردم شرکت کننده، تا زمان تحویل سال، دعا و صلوات می فرستند».
در گفتگو با یکی از خادمان مسجد حضرت صاحب الزمان عجل الله فرجه، آقای علی اجدادی مشخص می‌شود که این آئین در شهرستان شاهرود پیشینه‌ای بیشتر از ۱۰۰ سال دارد، و ایشان درباره آئین مقدس مرکب زعفران ادامه میدهد که بیش از ۱۰۰ سال قبل تا الان آئین مقدس مرکب زعفران در مساجد شهرستان شاهرود هرساله به نیت شفای بیماران و کمک به نیازمندان برگزار می‌شود.
آقای اجدادی در ادمه تشریح برگزاری آئین مقدس مرکب زعفران می‌گوید: « از قبل زعفرانی را خیرین تهیه می‌کنند، و مردم با این زعفران‌ها و قلم‌های خوشنویسی ۷ سینی را که به ۷ سین حضرت امیر المومنین علیه السلام معروف است و شامل آیه‌های قرآنی که با سلام شروع می‌شوند مانند ” سَلام قُولاً مِن رَب الرّحیم، سَلام عَلَی نوح فِی العالَمین، سَلام عَلی مُوسی وَ هارون، سَلام عَلی آل یس، سَلام عَلیکم طبتُم فادخِلوها خالدین، سَلام عَلیکم طبتم بِما صَبرتم فنعم عقبی الدار”، را خوشنویسی می‌کنند».
ایشان در مراحل پایانی آئین مقدس مرکب زعفران ادامه میدهد که« بعد از اینکه کار نوشتن آیات در پشت ظرف‌های چینی به پایان رسید، آن‌ها را در ظروف مسی پر از آبی فرو می‌برند و سپس مردم این را به عنوان آب دعا، به منظور سلامتی، شفا، و بر آورده شدن حاجات در کنار سفره‌های هفت سین منزل قرار می‌دهند و از آن میل می‌کنند».
نتیجه گیری:
هر ساله در آئین مقدس مرکب زعفران در مساجد و تکایای شهرستان شاهرود، مراسم مقدسی برگزار می‌شود که در این مراسم از زعفران مرکبی تهیه می شود، که مردم به وسیله این مرکب، آیات و اسماء مقدسی را بروی ظروف چینی خوشنویسی می‌کنند، و سپس این ظروف را در دیگ‌های مسی پر از آبی قرار می‌دهند، تا بدوین وسیله آب دعایی تهیه شود، تا بعد مردم در کنار سفره‌های هفت سین این آب دعا را بین نیت سلامتی و شفا میل کنند.
آئین مقدس مرکب زعفران که بیش از ۱۰۰ سال در شاهرود قدمت دارد، به نیت سلامتی، برآورده شدن حاجات و کمک به نیازمندان برگزار می‌شود.
پیشنهاد میکنیم این مقالات را هم بخوانید
زعفران، به خاطر کاربردهای بی شمارش در مصارف خوراکی، درمان و.. عنوان گرانترین ادویه را ... (بیشتر)
این روزها به دلیل مدل بد زندگی مردم، چه مرد و چه زن، همه به ... (بیشتر)
خیلی از خانم‌ها در دوران بارداری به دلیل کم شدن آهن خون، ریزش مو، مشکلات ... (بیشتر)
دیدگاهتان را بنویسید